SPECJALNE - Rubryka

Rekapitulacja roczna 2011: Pop
autor: Kamil Babacz

Moje zainteresowanie popem w 2011 roku osiągnęło kryzys proporcjonalny do jakości muzyki mainstreamu. Kryzys to w ogóle słowo klucz w tej gałęzi rozrywkowego przemysłu – Kuba Ambrożewski pisze o popie kryzysu, mówimy o kryzysie jakościowym, kryzysie innowacji, a nawet samego pojęcia popu, który jako dziecko kapitalizmu w ciężkim dla rodzica czasie traci swój wigor i umiejętność wytwarzania i zaspokajania różnorodnych potrzeb. Nim zobaczymy, co działo się fajnego, najpierw nieco marudzenia.

Maksymalizacja

Powiedzieć, że od co najmniej 2008 roku pop podlega eurodance’yzacji to oczywistość, ale od singla "Bad Romance" podlega też maksymalizacji. Producenci właściwie przestali operować ciszą i zaczęli zbliżać swoje produkcje w stronę nieprzerwanego, silnie skompresowanego hałasu, który dudni przez ściany, ale daje się też odtwarzać z coraz gorszych głośników zamontowanych w laptopach i telefonach. W tej wojnie na głośność jedni próbują się przekrzyczeć (chyba nigdy nie śpiewano tak głośno w piosenkach, ale trzeba się przedrzeć przez te gęste miksy), inni podchodzą do zastanej sytuacji nieco bardziej twórczo. W tej drugiej frakcji wyróżnili się szczególnie Max Martin, Dr Luke i Yasutaka Nakata. Ci pierwsi dwaj zmontowali Britney Spears płytę, która nie daje się opisać tylko słowem eurodance – wycisnęli z syntezatorów i programów do obróbki wokali wszystko co się dało, potraktowali wokalistkę jak kolejny z komputerowo produkowanych dźwięków, a teksty posłużyły im tylko jako nośnik linii melodycznej, totalnie tracąc jakiekolwiek znaczenie i swoją funkcję identyfikacyjną. Femme Fatale już zapisało się w historii jako pewien efekt krańcowy komercyjnego i funkcjonalnego podejścia do muzyki w naszej kulturze. Nakata z kolei zmaksymalizował azjatycki pop androidów i posługując się między innymi charakterystyczną dla j-popu modulacją oraz kierując się podejściem "nie ma w utworze tyle synthów, żeby nie znalazło się jeszcze miejsce dla kilku kolejnych" stworzył Perfume płytę, która z popem rozumianym jako muzykę skupioną na przyjemności i przystępności ma coraz mniej wspólnego.

Niejasność definicyjna

Typowe dla mainstreamu wydaje się przechwytywanie pewnych bardziej alternatywnych trendów, ale do tej pory nie naruszało to w mojej opinii samej definicji gatunku. Współczesny pop rozumiem jako silnie nastawiony na melodyjne linie wokalne, oparty na syntezatorach i zwrotkowo-refrenowej strukturze gatunek, który swoje korzenie ma w latach 70. i 80., szczególnie w disco i madonnowym elektro-popie. Słuchając Perfume mam wrażenie obcowania raczej z post-popem, a w kontakcie z zupełnie idealnie podsumowującym mainstream utworem "Party Rock Anthem" LMFAO, czymś co można określić mianem quasi-popu. W moim odczuciu zwyczajnie nie spełnia on moich założeń definicyjnych – jest jakiś hook, ale to nie jest refren, jest jakiś agresywny beat, ale nawet nie spełnia on funkcji mostka. Przynajmniej przez moment jest zabawny, czego nigdy nie mogłem powiedzieć o podobnych utworach Black Eyed Peas. Z drugiej strony pop pewnie nie po raz pierwszy nieco wymyka się klasyfikacjom.

Po pop do podziemia

Ronika, Ruby Goe, Florrie, Juvelen, Sky Ferreira, Alania, Walter Sobcek – to tylko niektórzy z oscylujących na granicy głównego nurtu wykonawców, z których gatunkowym przyporządkowaniem nie mam problemu. O ile główny nurt dudni elementami dubstepu i eurodance’u, te mniejsze gwiazdki starają się odwoływać do osiągnięć własnego gatunku. Dodatkowo artyści tacy jak Chaz Bundick, J*DaVeY czy James Blake odwołują się do popu i r&b, by stworzyć swój własny język muzyczny. Tendencje więc są coraz bardziej odwrócone – spragniony czystego popu odbiorca musi się naszukać, by go odnaleźć, podczas gdy pop połknął i wyeksploatował nurty do niedawna funkcjonujące głównie poza mainstreamem.

Za to plejada gwiazd bez zmian. Rihanna, Kary Perry, Britney Spears, Lady Gaga, powrót Maroon 5, Adele, Pitbull, Bruno Mars i Wiz Khalifa – to oni wrzucili swoje single na pierwsze miejsce Billboardu. Czy zapamiętamy któryś z tych utworów na dłużej? Obstawiam, że nawet jeśli, to niezbyt dobrze. Single Adele i Maroon 5 chciałbym zapomnieć jak najszybciej, Gagę zapamiętam za wypalenie kreatywności, plagiatorstwo oraz zabawny fakt, że "Born This Way" napisał Jeppe, czyli Senior z Junior Senior, więc ten gejowski hymn kupił sobie w ten sposób u mnie nieco autentyczności. Katy Perry można zapisać w pamięci chyba tylko za funkcjonowanie na granicy żartu. "We Found Love" to faktyczny przebój roku i chociaż niewątpliwie przeceniany, jest jedynym numerem 1, o którym szczerze myślę ciepło. To nic, że niewiele się w nim zmienia, ładna melodia zaśpiewana wyjątkowo ładnym głosem powtarza się w nieskończoność i dzięki prostocie oraz uniknięciu maksymalizmu daje odrobinę wytchnienia. "Give Me Everything" Pitbulla daje tego wytchnienia znacznie mniej, ale dla mnie to tegoroczne "Good Times" Roll Deep. Początkowo nawet trafił na dwudzieste miejsce w poniższym zestawieniu utworów, by oddać sprawiedliwość takim dresiarskim kawałkom, ale jednak chyba zbyt szybko mi się nudzi.