SPECJALNE - Rubryka

Auto-da-fé: Maj-Czerwiec 2013
autor: Wawrzyn Kowalski

Na szlaku do Czech. Czyli w nieznane. Jak wspomina Jarosław Szubrycht, gdy próbował zdobyć cieszący się podziemną sławą album Ritual grupy Master's Hammer w sukurs przyszedł mu dopiero znajomy z Meksyku. Przesłał mu taśmę, a Szubrycht posłał w zamian za ocean kilka przegranych i mastersko spreparowanych taśm Vadera i Kata. Działo się to pewnie na chwilę przedtem, nim czeski Młot nagrał płytę Jilemnický Okultista, która ugruntowała jego pozycję, a w perspektywie lat pokazała, że ten cokolwiek zbagatelizowany czeski ruch, stanowił aksamitną forpocztę stylu, w który Skandynawowie wdali się dopiero później. Dorywczy lider Master's Hammer - František Štorm, został już z nazwiska predestynowany do siania burzy i naporu poprzez muzykę równie nowatorską, nieustępliwą i płonącą siarczyście, co Jan Hus w Konstancji. Na co dzień, to człowiek wielu talentów; uznany w Europie typograf, designer fontów. Pisze książki, zajmuje się sztuką i rzemiosłem. Odpowiada poniżej na kilka moich pytań.

Jak wiadomo, droga na Morawy długa jest i kręta. W czasie gdy Master's Hammer ukorzeniał Black metal w koronie dobrego króla Venceslaua, mając za pomocników nieco zapomniany zespół Root z Brna (w tym połączeniu, trochę jak nazwisko kogoś, kto pomarł w Suchych Krutach), drugi z naszych gości zyskał już w Chicago niemałe uznanie. Paul Speckmann, czyli przede wszystkim Master , zasłuchany w Venom i Motörhead serwował death metal pozbawiony rodzajowych ograniczeń. Dziwnym splotem okoliczności i on przeszedł w końcu przez Morawską Bramę, niczym legendarny ojciec Bohemus, tam osiadł, by po latach opowiedzieć nam choćby o wspomnianym zespole Root właśnie, a także o własnych wspomnieniach z przesyłaniem taśm, przy okazji też wspomnieć co nieco o grzybobraniach, wczasach i pożytkach.

Gottland z metal perspektywy to nadal częściowo terra incognita. Też dostałem kiedyś przegrane na kasetę dwa albumy Czechów. Tym razem był to praski Lvmen, a połączenie egzystencjalnego ciężaru Neurosis z surową energią Dischord, które prezentował nie wydawało się, i nie było, wtedy wcale czymś tak oczywistym. Pamiętam, że w Tylko Rocku ktoś wspomniał chyba, że to lepsze od Toola. Raison d'Etre nadal bez problemu wygrywa z większością podobnych prób, często dopieszczonych do granic nudności. Przy okazji pisania tego artykułu dowiedziałem się, że lider grupy Dáda zginął dwa lata temu w tragicznych okolicznościach, więc, choć przez chwile - wraz z Mondo - wydawało się, że ta historia wskoczy na nowe tory, dziś mówimy raczej znowu o faktach dokonanych. Symbolika Raison d'Etre nawiązuje do Markety Lazarovej, filmowego dzieła Františka Vlácila z 1967. Jedyny czeskojęzyczny wtręt na płycie został zaczerpnięty właśnie z filmowej narracji. U Vlácila czasy najazdów i chrystianizacji posłużyły jako metafora postatomowej pustki, chyba najlepsza tego typu mediewistyczna hiperbola od czasu Źródła Bregmana. Na płycie zaś słowa: "Vyrostl mezi vlky člověk a mezi lidmi stal se vlkem" - którymi Vlácil opisał gwałtowny i okrutny czas początku ubiegłego tysiąclecia, udanie obrazowały lęki nowego milenaryzmu, które podsycała wtedy (post)rockowa muzyka. Dla mnie to był właśnie ten najbardziej pamiętny czeski impuls, tak jakby najazd Brzetysława po którym, jak wspomina kronikarz, w gnieźnieńskiej katedrze psy uwiły sobie gniazda (?). To było tego rodzaju poruszenie.